(Äây là bài viết có ích NT nhặt Äược trên mạng, ko có Äóng góp gì á» phần ná»i dung. Ai có mà làm theo nhÆ° Äút Äầu vào lu nÆ°á»c táºp hát… nhỡ có chết Äuá»i thì Äừng có vá» tìm NT Äòi mạng nhé… )
Kỹ thuáºt hát cho vocalist
(hàng lượm lặt)
+ Má» thanh quản ( hay là má» há»ng ) : Äá» có thá» hát cao hÆ¡n , bá»n hÆ¡n mà ko bá» Äau há»ng sau má»i tráºn karaoke ta từng khá» sá» vá»i mấy bài sến . Sau khi lấy hÆ¡i Äá» "lên" 1 Äoạn nào Äó bạn phải uá»n lưỡi sao cho nó có hình chữ U khi nhìn vào . Tháºt ra tá» thấy cách tá»t nhất Äá» kiá»m tra xem mình Äã hát Äúng hay chÆ°a là nên táºp trÆ°á»c GÆ¯Æ NG , soi vào Äó mà thấy rõ cái há»t gà và cái lưỡi nó lõm xuá»ng thì tức là bạn má» há»ng Äúng cách .
+ Khẩu hình : Tức là liên quan Äến cách phát âm . Khi hát lá»i 1 bài , bạn phải má» rá»ng miá»ng , phát âm cá» gắng sao cho rõ ràng từng chữ . Äá» ý thấy các singer chuyên nghiá»p nhÆ° Lan Anh , TRá»ng Tân ... Äá»u có khẩu hình rất chuẩn .
+ Ngoài ra khi bạn hát nên Äá» ý 1 sá» Äiá»m sau : Hàm dÆ°á»i phải má»m , tránh cÄng cứng .
+ Nên giữ há»ng cho tá»t = cách vá» sinh rÄng miá»ng hehe , dùng nứá»c muá»i thì càng tá»t . Táºp sÆ°á»ng âm vào buá»i sáng sá»m là tá»t nhất . Bắn thuá»c nhiá»u thì phá giá»ng ghê lắm .
1. Thá»i nến- (táºp thá»):
Thắp 1 ngá»n nến Äá» cách xa khoảng 50 phân hoặc hÆ¡n (ngá»i trong phòng kín gió). Lấy hÆ¡i sâu và thá»i tháºt Äá»u hÆ¡i sao cho ngá»n nến nó rung Äá»u hoặc nghiêng Äi 1 góc cá» Äá»nh nào Äó cho Äến khi dứt hÆ¡i. Mục Äích là Äá» ta có thá» lấy dc hÆ¡i dài và Äiá»u chá»nh hÆ¡i Äá»u. Vì thÆ°á»ng thì khi sắp hết hÆ¡i thì Äá» mạnh của hÆ¡i thá»i ra hay bá» giảm nên phải cá» gắng Äiá»u chá»nh làm sao Äá» từ khi bắt Äầu thá»i Äến khi ngắt là phải có 1 Äá» mạnh nhÆ° nhau (ta có thá» thấy dc Äiá»u Äó qua ngá»n nến), khi dứt hÆ¡i là khi ko còn khả nÄng thá»i mạnh nhÆ° ban Äầu nữa ấy (Äoạn này là khó nhất, nhÆ°ng cÅ©ng là Äoạn cần thiết nhất). he he lúc Äầu thá»i dc 2 Äến 3 hÆ¡i là thấy trÄng sao má»c liá»n à
2.Ngụp nÆ°á»c : Äá» luyá»n âm ("a" và " i" thôi) Äá» phát âm dc hay và chuẩn
Luyá»n âm "a" là dá» nhất trong tất cả các âm . Và âm "i" Äúng là cái loại khó nhất, em xin bá» xung thêm là âm i phải Äẩy lên mÅ©i thì ta sẽ hát dc tá»t và dc tiếng Äẹp hÆ¡n. Chính vì thế bài táºp ngụp nÆ°á»c sẽ giúp chúng ta rất nhiá»u.
Lấy 1 cháºu nÆ°á»c sạch, Äặt lên ghế cao càng tá»t Äá» ngÆ°á»i ta khá»i bá» gáºp quá khi ngụp. Hít 1 hÆ¡i tháºt sâu, ngụp mặt vào cháºu nÆ°á»c (tai phải á» trên mặt nÆ°á»c) và bắt Äầu nói hoặc hát từng câu mà có âm a và âm i. Âm a ÄÆ¡n giản bạn chá» cần phát 1 hÆ¡i chữ a cÅ©ng dc (NhÆ°ng nên Äi vào câu hát thì sẽ tá»t hÆ¡n) sao cho bạn nghe dc tiếng a Äấy gần dc nhÆ° nghe "trên bá»" là Äạt. Các bạn cứ thá» dần dần rá»i sẽ khám phá ra nhiá»u Äiá»u thú vá». Còn âm i cÅ©ng cách làm nhÆ° váºy vá»i câu hát nào có âm i á» cuá»i câu hay ÄÆ¡n giản repeat từ "bình minh" cÅ©ng dc. Bạn sẽ biết là âm i có Äẩy lên mÅ©i không qua viá»c bóng khí sẽ thoát ra từ mÅ©i bạn. Phải cá» gắng và phải luyá»n Äấy vì có thá» bạn sẽ bá» sặc nÆ°á»c vào mÅ©i vì cái trò này Äấy. ChÄm chá» chiêu này thì khi hát, âm i của bạn cá»±c Äẹp. bạn cÅ©ng có thá» dùng cách này Äá» luyá»n cao Äá» (tÄng dần tông lên), nói chung là chiêu này lợi hại lắm Äó (có 1 cái rất lợi là nó Äỡ á»n ào, nÆ°á»c giảm thanh tá»t lắm ha ha)
3. Luyá»n cao Äá» vá»i Äàn: gá»i là luyá»n Mi - Ma
VD vá»i Äàn guitar, 3 ná»t thấp nhất là Mì Fa Sol thì bạn táºp nhÆ° sau: Äánh Són - Fa - Mì ; Són - Fa - Mì tÆ°Æ¡ng ứng vá»i viá»c Äánh nhÆ° thế là phát âm Mí i ì ; Má a à. Sau Äó lại tÄng lên ná»a cung và lặp lại mi ma nhÆ° trên. Phải cá» gắng Äến mức cao nhất có thá». Táºp vá»i piano thì ngon nhất. Anh em ta ko có thì soạn trong guitar-Pro mà chiến.
Äấy là 3 chiêu cÆ¡ bản và rất lợi hại Äấy, còn thiếu sót j thì các bác bá» xung thêm nhá.
Hơi thỠthanh nhạc
I. TẦM QUAN TRá»NG CỦA HÆ I THá» TRONG THANH NHẠC
1. Sóng Âm phát xuất từ khe thanh quản do thanh Äá»i má» Äóng tác Äá»ng trên làn hÆ¡i từ phá»i Äẩy lên. Chẳng hạn nhÆ° khi ta muá»n nói hoặc muá»n hát, muá»n hát cao hoặc thấp, to hoặc nhá», kéo dài hoặc ngắn gá»n ... thanh Äá»i phải cÄng ra á» má»t mức Äá» cần thiết tÆ°Æ¡ng ứng vá»i áp lá»±c của làn hÆ¡i từ phá»i Äẩy lên, Äá» tạo ra má»t âm thanh có cao Äá», âm sắc, cÆ°á»ng Äá» và trÆ°á»ng Äá» theo ý muá»n[1]. Áp lá»±c của làn hÆ¡i và mức cÄng của thanh Äá»i phải luôn luôn tÆ°Æ¡ng xứng vá»i nhau thì má»i có Äược âm thanh chính xác và chất lượng (ví nhÆ° ngÆ°á»i nhạc công vÄ© cầm, tay trái vừa bấm Äúng vá» trí trên giây Äàn, vừa rung tay tạo vẻ Äẹp cho tiếng Äàn, trong lúc Äó phá»i hợp vá»i tay phải kéo vÄ© làm rung giây Äàn tạo ra sóng âm...). Những ngÆ°á»i hát kém, má»t phần là do không biết Äiá»u khiá»n hoạt Äá»ng của hÆ¡i thá» và thanh Äá»i.
2. Äàng khác, hÆ¡i thá» còn góp phần làm rõ ý nghÄ©a của câu hát : những chá» ngắt hÆ¡i Äúng lúc, cÅ©ng nhÆ° những chá» ngân dài vÆ°Æ¡n tiếng Äúng chá», giúp làm cho lá»i ca thêm rõ nghÄ©a, tức là giúp cho bài hát thêm ý nghÄ©a, thêm tâm tình, thêm sức sá»ng. Ngoài ra hÆ¡i thá» còn giúp thá» hiá»n những cảm xúc tinh tế trong diá»n tấu, chẳng hạn nhÆ° Äá» biá»u hiá»n má»t sá»± xúc Äá»ng Äá»t ngá»t, sá»± ngạc nhiên, thán phục, sá»± dá»n dáºp của cao trào âm nhạc ... (Vì thế, không nên lấy hÆ¡i tuỳ tiá»n).
II. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIá»N CỦA HÆ I THá» THANH NHẠC á» CHÂU ÂU
1. Châu Âu là nÆ¡i nghá» thuáºt ca hát Äược phát triá»n rõ ràng hÆ¡n các nÆ¡i khác, trong Äó nÆ°á»c Ý là nÆ°á»c có truyá»n thá»ng ca hát lâu Äá»i, là quê hÆ°Æ¡ng của những ca sÄ© ná»i tiếng nhÆ° Enricô Carusô (1873-1921), Äalmontê ... Ngay từ thế ká»· 17, trÆ°á»ng phái ca hát cá» Äiá»n Ý, còn gá»i là trÆ°á»ng phái Bel Canto ( hát thính phòng, nghÄ©a gá»c là:tiếng hát Äẹp) Äã Äạt Äược những thành công lá»n trong nghá» thuáºt ca hát. Nhiá»u giáo sÆ° thanh nhạc nhÆ° R.Todi (1647-1927). D.Mancini (1716-1800) Äã viết sách vá» các kỹ thuáºt thanh nhạc cho các giá»ng nữ cao màu sắc, trong Äó há» Äã Äá» cáºp nhiá»u Äến vấn Äá» hÆ¡i thá». Theo há» khi hít hÆ¡i, thì phải rất nhẹ nhàng, không phình bụng nhÆ°ng hÆ¡i hóp bụng, lá»ng ngá»±c trên hÆ¡i nâng lên rá»i hạ dần xuá»ng khi Äẩy hÆ¡i ra ngoài (Äây là kỹ thuáºt lấy hÆ¡i bằng ngá»±c trên). Không lấy hÆ¡i quá cÄng, không Äá» hết hẳn hÆ¡i rá»i má»i lấy hÆ¡i khác ...
2. TrÆ°á»ng phái má»i của nghá» thuáºt ca hát Ý, xuất hiá»n khoảng háºu bán thế ká»· 19, quan niá»m rằng : Khi hát các bá» pháºn hô hấp và các cÆ¡ bắp hô hấp phải hoạt Äá»ng tích cá»±c, tạo nên má»t cá»t hÆ¡i Äầy và sâu. NgÆ°á»i thầy Äại diá»n cho trÆ°á»ng phái này là ông F.Lamperti (1813-1892). Ông nói : “Nghá» thuáºt ca hát là nghá» thuáºt hÆ¡i thá»”. Kiá»u thá» của trÆ°á»ng phái này là kiá»u thá» bằng hoành cách mô phá»i hợp vá»i lá»ng ngá»±c.
3. Sá» dÄ© kỹ thuáºt hÆ¡i thá» thanh nhạc có sá»± tiến triá»n nhÆ° váºy là do nhu cầu cần có những âm thanh càng ngày càng vang mạnh hÆ¡n, hầu Äáp ứng vá»i sá»± thay Äá»i trong tính chất âm nhạc cÅ©ng nhÆ° trong phong cách và môi trÆ°á»ng diá»n tấu (tính chất âm nhạc càng ngày càng Äá» sá» hÆ¡n, dàn nhạc Äá»m Äông hÆ¡n, nÆ¡i trình tấu rá»ng hÆ¡n, thá» loại âm nhạc phong phú hÆ¡n, các vai trong ca ká»ch cần diá»n tả nhiá»u hÆ¡n ... tất cả Äòi há»i ngÆ°á»i ca sÄ© phải có giá»ng vang khoẻ hÆ¡n).
III. PHÆ¯Æ NG PHÁP HÍT THá» TRONG CA HÁT
1.Trong sinh hoạt bình thÆ°á»ng, con ngÆ°á»i thá» má»t cách tá»± nhiên vá»i sá»± tham gia của lá»ng ngá»±c và hoành cách mô. Trong ca hát, chúng ta cÅ©ng thá» nhÆ°ng vá»i sá»± tham gia chủ Äá»ng và tích cá»±c hÆ¡n của các cÆ¡ nÄng Äó. Tuy nhiên, trong quá trình phát triá»n kỹ thuáºt hÆ¡i thá», ngÆ°á»i ta Äúc kết lại má»t sá» kiá»u thá», tuỳ theo ngÆ°á»i ta nhấn mạnh Äến sá»± tham gia của ngá»±c hay của hoành cách mô hoặc cả ngá»±c cả hoành cách mô.
This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 631x702.
a. Kiá»u thá» ngá»±c : Chá» có phần ngá»±c trên hoạt Äá»ng tích cá»±c, nên hÆ¡i vào ít, có thá» dùng Äá» hát những bài hát nhẹ nhàng, không có cao trào, câu nhạc ngắn. (hình 6B)
b. Kiá»u thá» bụng : Chá» có bụng phình ra do hoành cách mô hạ xuá»ng, các cÆ¡ bụng dÆ°á»i hoạt Äá»ng tích cá»±c há»å trợ cho hoành cách mô (hình 6A).
c. Kiá»u thá» bụng kết hợp vá»i ngá»±c : Hoành cách mô hạ xuá»ng (làm bụng hÆ¡i phình ra), các xÆ°Æ¡ng sÆ°á»n cụt giÆ°Æ¡ng lên, ngá»±c dÆ°á»i cÄng ra, trong lúc ngá»±c trên trÆ°Æ¡ng lên. Các hoạt Äá»ng này kế tiếp nhau rất nhanh theo thứ tá»± : Hoành cách mô (bụng trên) + xÆ°Æ¡ng sÆ°á»n cụt + ngá»±c dÆ°á»i + ngá»±c trên. Nói cho gá»n lại, gá»m hai Äá»ng tác : phình bụng (do hoành cách mô hạ xuá»ng và sÆ°á»n giÆ°Æ¡ng lên) và trÆ°Æ¡ng lá»ng ngá»±c (ngá»±c dÆ°á»i cÄng ra, giữ nguyên Äá» cÄng và chuyá»n lên ngá»±c trên). Lấy hÆ¡i theo thứ tá»± Äó thì làn hÆ¡i vào sâu Äáy phá»i, vừa lan toả ra Äá»u khắp hai bên trái và phải, lượng hÆ¡i vào Äược tá»i Äa (hình 3 ; 6D).
Äây là kiá»u thá» phá» biến nhất mà các ca sÄ© nhạc ká»ch thÆ°á»ng dùng.
Trong ba kiá»u thá» trên, chúng ta thấy kiá»u ba có nhiá»u lợi Äiá»m hÆ¡n. NhÆ°ng hai kiá»u kia vẫn có ngÆ°á»i sá» dụng và tạo Äược hiá»u quả nhÆ° há» mong muá»n.
2. Trong hÆ¡i thá» bình thÆ°á»ng, cÅ©ng nhÆ° hÆ¡i thá» thanh nhạc, ta thấy có hai Äá»ng tác ngược chiá»u nhau, Äó là hít vào và thá» ra. Trong ca hát, phải táºp Äá» hít hÆ¡i vào (còn gá»i là lấy hÆ¡i) làm sao cho Äủ lượng hÆ¡i cần thiết cho từng câu hát dài ngắn, mạnh nhẹ, cao thấp khác nhau. Äá»ng thá»i cÅ©ng phải táºp thá» ra (còn gá»i là Äẩy hÆ¡i) sao cho làn hÆ¡i Äược phù hợp vá»i má»i tình huá»ng của câu hát. Nói cách khác là táºp Äiá»u chế hÆ¡i thá» cho tá»t, tuỳ theo sắc thái cÆ°á»ng Äá», cao Äá», trÆ°á»ng Äá» của âm thanh. Sau Äây là má»t sá» yêu cầu chung cho hai hoạt Äá»ng nói trên :
a. Lấy hÆ¡i (hít hÆ¡i) :
- Cần phải nhẹ nhàng và hít vào mau lẹ bằng mÅ©i và bằng miá»ng (nhÆ° váºy làn hÆ¡i má»i vào sâu trong phá»i Äược).
- Nén hÆ¡i vài giây trÆ°á»c khi hát và cá» gắng giữ lá»ng ngá»±c cÄng trong suá»t câu hát.
b. Äẩy hÆ¡i (Äiá»u chế làn hÆ¡i) :
- ÄÆ°a hÆ¡i thá» ra chính xác cùng lúc vá»i hoạt Äá»ng của thanh Äá»i, không sá»m, không muá»n. Nếu sá»m quá (sur la glotte) âm thanh nghe cứng cá»i vì thanh Äá»i cÄng ra trÆ°á»c khi làn hÆ¡i tá»i. Nếu muá»n quá (sur le souffle), âm thanh nghe không rõ, mà lại tá»n hÆ¡i, vì làn hÆ¡i ra trÆ°á»c khi thanh Äá»i rung.
- ÄÆ°a hÆ¡i ra Äá»u Äặn, không Äứt quãng, không quá cÄng. Khi phải hát những bÆ°á»c nhảy (từ quãng 4 trá» lên), nên có tác Äá»ng ép bụng cách má»m mại Äá» âm thanh phát ra Äúng cao Äá» và âm vang Äầy Äặn. Tạo cảm giác nhÆ° Äiá»m tá»±a của làn hÆ¡i á» vùng xÆ°Æ¡ng cháºu : làn hÆ¡i nhÆ° Äược Äẩy lên nhá» tá»±a vào vùng xÆ°Æ¡ng cháºu. Các cÆ¡ bụng dÆ°á»i hÆ¡i cÄng, tạo thành chá» dá»±a vững chắc cho làn hÆ¡i phóng lên.
3. Má»t sá» Äiá»m cần tránh khi lấy hÆ¡i cÅ©ng nhÆ° khi Äẩy hÆ¡i :
a. Khi lấy hơi :
- Không nên lấy hÆ¡i hoàn toàn qua miá»ng, trừ những trÆ°á»ng hợp cao trào, phải cÆ°á»p hÆ¡i, hoặc những trÆ°á»ng hợp hát khi các vần má» mà phải hát nhanh, nhá»p nhàng.
- Không nên hít hÆ¡i quá nhiá»u, làm cÄng thẳng các cÆ¡ bụng, sÆ°á»n, ngá»±c ... tác hại Äến viá»c phát thanh. Cần táºp lấy hÆ¡i theo mức dài ngắn, mạnh nhẹ của câu nhạc.
- Không nên Äá» hết hÆ¡i hoàn toàn má»i lấy hÆ¡i khác, nhÆ° váºy âm thanh cuá»i câu dá» bá» Äuá»i Äi, có thá» làm Äá» mặt, Äá» cá» ...
- Không nên nhô vai lên khi hít hÆ¡i vì sẽ ảnh hÆ°á»ng Äến các cÆ¡ hô hấp, lấy hÆ¡i không sâu Äược.
- Không nên phình bụng ra trÆ°á»c khi lấy hÆ¡i : Chính không khí Äi vào sâu trong phá»i Äá»ng thá»i vá»i viá»c hạ hoành cách mô làm phình bụng ra. Nếu phình bụng trÆ°á»c sẽ làm cho cÆ¡ thá» bá» cÄng cứng, ảnh hÆ°á»ng xấu Äến viá»c phát âm.
b. Khi Äẩy hÆ¡i :
- Không nên Äẩy hÆ¡i quá mạnh khi hát các dấu cao, Äành rằng có tá»n nhiá»u hÆ¡i hÆ¡n hát dấu trầm (vì thanh Äá»i không khép kín hoàn toàn khi hát dấu cao), nhÆ°ng nếu quá mạnh, sẽ làm thanh Äá»i quá cÄng, ảnh hÆ°á»ng tá»i âm sắc.
- Không nên phí phạm hÆ¡i thá», phải biết Äiá»u chế hÆ¡i thá» sao cho phù hợp vá»i tính cách của từng câu, Äá» âm thanh vẫn âm vang Äầy Äặn từ Äầu Äến cuá»i câu. Äiá»u chế hÆ¡i thá» nhá» hoành cách mô nâng lên dần dần và má»m mại vá»i sá»± há» trợ của các cÆ¡ bụng, còn lá»ng ngá»±c vẫn cÄng tạo thành má»t cá»t hÆ¡i phía trên luôn luôn liên tục, Äầy Äặn.
4. Luyá»n táºp hÆ¡i thá» :
Viá»c luyá»n táºp hÆ¡i thá» thÆ°á»ng phải Äi Äôi vá»i viá»c luyá»n thanh, nghÄ©a là táºp hÆ¡i thá» vá»i âm thanh, có nhÆ° váºy ta má»i dá» kiá»m tra Äược hoạt Äá»ng của hÆ¡i thá» qua chất lượng của âm thanh phát ra. “HÆ¡i thá» Äúng, âm thanh Äẹp” ( xem chú thích 2), Äó là câu châm ngôn của ngÆ°á»i ca hát. HÆ¡i thá» Äúng sẽ giúp Äặt vá» trí âm thanh Äúng, làm cho tiếng vang Äẹp. Ngược lại vá» trí âm thanh Äúng giúp cho viá»c Äẩy hÆ¡i Äược dá» dàng, tiết kiá»m Äược hÆ¡i thá». Vá» trí âm thanh và hÆ¡i thá» là hai yếu tá» há» trợ nhau Äá» phát ra âm thanh có chất lượng, nên không thá» tách rá»i từng hoạt Äá»ng riêng rẽ. Tuy nhiên trong bÆ°á»c Äầu, chúng ta có thá» táºp hÆ¡i thá» riêng Äá» làm quen vá»i kiá»u thá» tích cá»±c trong thanh nhạc, hoặc Äá» tÄng cÆ°á»ng lá»±c hít hÆ¡i và Äẩy hÆ¡i của chúng ta.
a. Táºp xì : (xem bài 1, phần thá»±c táºp sá» 2)
b. Táºp thá»i bụi : (xem bài 2, phần thá»±c táºp sá» 1)
c. Táºp hÆ¡i thá» vá»i âm thanh qua các mẫu luyá»n thanh.
sÆ°u tầm (nói Äúng hÆ¡n là chôm trên net, ko rõ nguá»n, nhÆ°ng rất cám Æ¡n ngÆ°á»i viết) |
Loading ...